Page 26 - index

(αφιέρωμα)

ΝΑΞΟΣ

μασία Προέλευσης» (ΠΟΠ) είναι γνωστή ανά τον κόσμο για εξόρυξη ξεκίνησε το 17ο αιώνα, όταν ακόμα οι φεουδάρχες
την φίνα και γλυκιά της γεύση. Αποτέλεσμα παράδοσης αιώ- είχαν το απόλυτο δικαίωμα εκμετάλλευσής του κοιτάσματος.
νων η παραγωγή της γραβιέρας φτάνει ως τα μέσα του 20ου Με την ίδρυση του Ελληνικού κράτους πέρασε στα χέρια του
αιώνα όπου και σημειώνεται σημαντική άνοδος της παραγωγής «Ελληνικού Μονοπωλίου». Αποτέλεσε δε μέρος της εγγύη-
κτηνοτροφικών προϊόντων στο νησί. σης του Ελληνικού Κράτους προς του δανειστές του κατά τη
Με διόλου ευκαταφρόνητο όγκο παραγωγή πρώτης ύλης και διάρκεια του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου (1898).
ποιότητα έντονα επηρεασμένη από το νησιωτικό χαρακτήρα Το κοίτασμα απαντάται στο όρος «Αμμόμαξη» βόρεια του νη-
του τόπου εκτροφής, οι παραγωγοί των πεδινών περιοχών της σιού μεταξύ των ορεινών χωριών Απείρανθος και Κόρωνος. Η
Νάξου διαθέτουν μέσω σύγχρονων μονάδων και δικτύων δια- παραγωγή του συνεχίστηκε ως τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο με
νομής τη ναξιώτικη γραβιέρα σε όλο τον κόσμο. ημερομηνία σταθμό το 1925 όταν κατασκευάστηκε το «εναέ-
Η παραγωγή της γραβιέρας Νάξου είναι μια εργασία που ριος». Ένα τελεφερίκ δηλαδή που μετέφερε το μετάλλευμα
απαιτεί υπομονή και απόλυτο σεβασμό στη μητέρα φύση. Τα ως το λιμάνι της Μουτσούνας, όπου και φορτωνόταν στα κα-
ζώα τρέφονται με ότι τους προσφέρει η Ναξιακή γη. ράβια για την εξαγωγή του και διάθεσή του στην αγορά.
Οι παραγωγοί το συλλέγουν και παρασκευάζουν το γνωστό Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η εξόρυξη βρίσκεται σε πολύ
τυρί, τόσο με τη χρήση πρόβειου όσο και αιγοπρόβειου γάλα- χαμηλά επίπεδα και το 1982 παύει και η λειτουργία του εναέ-
κτος, περιμένοντας υπομονετικά τον καιρό να κάνει το θαύμα ριου συστήματος μεταφοράς. Το 1989 κηρύσσεται διατηρητέο
του και να ωριμάσει το τυρί κάτω από ιδανικές συνθήκες. Στην μνημείο και το 2000, βάση μελέτης του ΕΜΠ, εγκρίθηκε πρό-
ίδια συνομοταξία ανήκει και το γνωστό «Αρσενικό» τυρί. Πικά- γραμμα περιηγητικής αξιοποίησης των ορυχείων της περιο-
ντικό και σκληρό απαιτεί μήνες αναμονής για να το απολαύσει χής.
κάποιος.
Κίτρο « Κ ρ υ σ τ α λ λ ί ν α Ν ά ξ ο υ »
Ακόμα ένα προϊόν με «Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευ- Απ’ τις ανασκαφές αρχαιοτήτων στη Νάξο τα παλαιότερα ευ-
σης» και ένα από τα τρία ποτά ΠΟΠ στην Ελλάδα, το κίτρο, ρήματα ανάγονται στη νεολιθική εποχή γύρω στη 5η χιλιετία
αποτελεί μοναδικό προϊόν στον κόσμο. Αρχικά τα φύλλα της π.Χ.. Σύμφωνα μ΄ αυτές ο πρωτοκυκλαδικός πολιτισμός ήταν
κιτριάς χρησιμοποιούνταν για να αρωματίσουν τη ρακί, εξ’ ού ήδη ανεπτυγμένος την περίοδο εκείνη, που φαίνεται να ξεκί-
και η αρχική του ονομασία ως «κιτρόρακο». νησε το 5.500 π.Χ. και άνθησε το 3.000 π.Χ.. Η Νάξος έπαιξε
Στα τέλη του 19ου αιώνα η καλλιέργεια και παραγωγή του σημαντικό ρόλο στον κυκλαδικό πολιτισμό. Απ’ τα πρώτα δείγ-
κίτρου συνεχίστηκε στο Χαλκί της Νάξου σε πιο οργανωμένο ματα αυτού του πολιτισμού είναι τα πρωτοκυκλαδικά ειδώλια
επίπεδο. Το ελληνικό λικέρ από φύλλα κιτριάς, ως ποτό πια που σμιλευτήκαν σε Ναξιακά μάρμαρα. Από το ίδιο υλικό λα-
και όχι ως μέσω αρωματισμού, ταξίδεψε σε όλα τα μέρη που ξεύτηκαν μονοκόμματα αγγεία και σκεύη εξαιρετικής τέχνης.
μπορούσε κανείς να απαντήσει Έλληνες την εποχή εκείνη ( Έργα αυτής της εποχής εκτίθενται στο Αρχαιολογικό μου-
Μ.Ασία, Ρωσία, Αίγυπτος κ.λπ). σείο Νάξου (που διαθέτει τη δεύτερη μεγαλύτερη συλλογή σε
Η διαδικασία παραγωγής είναι επίπονη αφού τα φύλλα του κυκλαδικά ευρήματα μετά το αρχαιολογικό μουσείο της Αθή-
δέντρου συλλέγονται κατά τους φθινοπωρινούς και χειμερι- νας), στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης στην Αθήνα καθώς επί-
νούς μήνες, καθαρίζονται και αξιολογούνται για την ποιότητά σης και ένας μικρός αριθμός αυτών στο αρχαιολογικό μουσείο
τους και μαζί με τα απαραίτητα συστατικά αποστάζονται σε με- στην Απείρανθο.
γάλα χάλκινα καζάνια. Η γλυπτική δημιουργία συνδέεται αναμφίβολα με την ύπαρ-
Το εντυπωσιακό είναι πως ο τρόπος παραγωγής παραμένει ξη λατομείων μαρμάρου στο νησί που φαίνεται να ήταν τα
κατά βάση ο ίδιος. πρώτα που λειτούργησαν στον αιγαιακό χώρο. Αρχαιολογικά
Σμύριδα/ Σμυρίγλι ευρήματα λατομείων εντοπίζονται σε δύο σημεία της Νάξου:
Πρόκειται για πέτρωμα που συναντάται μόνο στη Νάξο. Η στο κέντρο του νησιού στην περιοχή Φλεριό, δίπλα στο χω-

26