Page 29 - EMEIS TEYXOS 11- APRILIOS 2014_Neat

Ο Δράκος και ο Καπιταλισμός ζουν τον δικό μας κόσμο: την απληστία του χρή- ματος, την απεριόριστη συσσώρευση κεφαλαίου στα χέρια λίγων, με δυο λόγια, την πλουτοκρα- τική δομή της σύγχρονης κοινωνίας. Από αυτήν την άποψη, ο κύριος πρόδρομος του Σμάουγκ δεν πρέπει να αναζητηθεί στο αγγλοσαξονικό έπος, αλλά μάλλον στην κλασική ελληνορωμαϊκή μυ- Όρους. Το τέρας αυτό έχει σφετεριστεί την περι- θογραφία: συγκεκριμένα, σε έναν έμμετρο μύθο ουσία της φυλής των χρυσωρύχων νάνων, που του ποιητή Φαίδρου. ευημερούσαν σε αλλοτινούς καιρούς, στο εσω- Ο Φαίδρος υπήρξε γραμματισμένος δούλος του τερικό του βουνού. Με το πέρασμα των χρόνων, αυτοκράτορα Αυγούστου, ώσπου ο αφέντης του προσθέτοντας τα λάφυρα από τις τακτικές λεηλα- τον απελευθέρωσε, επιτρέποντάς του να ακο- σίες του, ο δράκος έχει αυγατίσει τον θησαυρό του λουθήσει την ποιητική κλίση του. Αν πιστέψου- σε ανυπολόγιστες διαστάσεις. Οι απόγονοι των νά- με όσα γράφει ο ίδιος, ο ποιητής μας ήταν Έλλη- νων του βουνού, με τη βοήθεια του μικροκαμωμέ- νας, Θρακιώτης στην καταγωγή και γεννημένος νου και πανέξυπνου Μπίλμπο Μπάγκινς, θα επι- στη Μακεδονία. Προφανώς εκεί υποδουλώθηκε, χειρήσουν να διεισδύσουν στο λημέρι του θεριού σε τρυφερή ακόμη ηλικία, και μεταφέρθηκε ως και να κλέψουν τα πλούτη του. σκλάβος στη Ρώμη. Παρά την καταγωγή του, ο Φημισμένος μελετητής της μεσαιωνικής, αγ- Φαίδρος διάλεξε να γράψει στα λατινικά. Συνο- γλοσαξονικής λογοτεχνίας, την οποία δίδασκε λικά δημοσίευσε πέντε βιβλία στιχουργημένων καθημερινά ως πανεπιστημιακός στην Οξφόρ- μύθων, παίρνοντας τα θέματά του είτε από την δη, ο Τόλκιν ξαναγράφει εδώ τον παλαιό θρύλο αισωπική παράδοση, είτε από άλλες λαϊκές διηγή- του Μπέογουλφ, προσαρμόζοντάς τον στη δική σεις της εποχής του, είτε, τέλος, από την προσωπι- του φανταστική μυθολογία. Ακόμη και επιμέ- κή φαντασία του. ρους μοτίβα της αφήγησής του είναι εμπνευσμέ- Σε πολλά ποιήματα, ο Φαίδρος καυτηριάζει ανε- να από εκείνο το αρχαίο αγγλικό έπος: για παρά- λέητα τα ήθη και τα ελαττώματα των συγκαιρι- δειγμα, ο δράκος που αντιλαμβάνεται ώς και τη νών του. Βασικός στόχος του είναι η διακωμώ- μικροκλοπή ενός χρυσού κυπέλλου από τον θη- δηση ανθρωπολογικών τύπων, αδυναμιών του σαυρό του, και βγαίνει με λύσσα να εκδικηθεί, χαρακτήρα ή επιμέρους κοινωνικών συμπεριφο- κατακαίγοντας τον τόπο. Πέρα από τη διακειμε- ρών. Η δηκτική κοινωνική και ηθικολογική σάτι- νική αυτή σύνδεση, η οποία συναρπάζει κυρίως ρά του θυμίζει άλλους σπουδαίους σατιρικούς της τους βιβλιοπόντικες ιστορικούς της λογοτεχνίας, κλασικής, ευρωπαϊκής παράδοσης, από τον Μπεν το πιο ενδιαφέρον στοιχείο για τον ξύπνιο, μέσο Τζόνσον και τον Μολιέρο έως τον Πόουπ και τον αναγνώστη είναι άλλο: η μεταφορική, αλληγορι- Σουίφτ. Ιδιαίτερα, μάς ενδιαφέρει ο ακόλουθος κή χρήση του παραδοσιακού θρυλικού μοτίβου. μύθος του δράκου και της αλεπούς, ο οποίος στη- Ο δράκος-φρουρός του πελώριου θησαυρού δεν λιτεύει τη φιλαργυρία. Όπως γίνεται αμέσως φα- χρησιμεύει απλώς ως συστατικό της παραμυθένι- νερό, η διήγηση βασίζεται στο παραμυθιακό θέμα ας περιπέτειας. Σε βαθύτερο επίπεδο, ο Τόλκιν τον του δράκου, που φρουρεί ατέρμονα τον θησαυρό μεταχειρίζεται ως σύμβολο, για δεινά που μαστί- του. Τούτο όμως, μετασχηματίζεται εδώ με σκω- 29