Page 29 - index

Α
Ἡ γλώσσα καὶ ἡ παράδοση

[ Στέλιος Ράμφος ]

Ας παρακολουθήσουμε το σκεπτι- καὶ τοῦ πρωτογενοῦς λαϊκοῦ πολιτισμοῦ.
κό του νεοέλληνα φιλοσόφου Στέλιου Ράμφου, Μεταφράζοντας λοιπὸν ἀπὸ τὰ ἀρχαῖα στὰ νέα δὲν
ο οποίοςσε ένα ευρύτερο κείμενό του σχετικά με μεταβαίνουμε ἀπὸ μία γλώσσα σὲ ἄλλη, μεταβαί-
τη γλώσσα και την παράδοση σημειώνει ακρο- νουμε ἀπὸ ἕνα ὕψος ψυχῆς σὲ ἄλλο ὕψος τῆς ἴδιας:
θιγώς: “Τὰ ἑλληνικὰ δὲν εἶναι ὁποιαδήποτε γλώσ- τὸ εἶδος εἶναι διάφορο, τὸ γένος πάντως παραμέ-
σα, εἶναι ἡ γλώσσα μοιραίων κειμένων γιὰ τὴν νει.
ἀνθρωπότητα, ἡ μήτρα τοῦ συγχρόνου δυτικοῦ Γι᾿ αὐτὸ καὶ ὁ νεοέλληνας μεταφραστὴς πρέπει νὰ
πολιτισμοῦ καὶ ἐπομένως τὸ σημεῖο ποὺ μποροῦμε ἀντιμετωπίζη διαφορετικὰ τὸν ἀρχαῖο ἀπὸ τὸν ξένο
νὰ τὸν συναντήσωμε ἀβίαστα. συγγραφέα, ἐὰν θέλη νὰ ἐπιτύχη: στὴν πρώτη περί-
Ὁ Εὐρωπαῖος προσφέρει ἐπ᾿ ἀνταλλάγματι, τὸ πτωση τὸ ἔργο ἀποκαθιστᾶ τὴν ἑνότητα στὶς ψυχὲς
ὁποῖον σημαίνει πὼς γιὰ νὰ λάβουμε πρέπει νὰ καὶ τὶς γλῶσσες, χωρὶς νὰ προσβάλη τὸ αἴσθημα·
συμβάλωμε. Καὶ θὰ συμβάλωμε, ὅταν μὲ τὴν συνεί- στὴν ἄλλη ἀναπλάθει τὴν γλώσσα καὶ χωρίζει”.
δηση τῆς ζωντανῆς παραδόσεως, ὁδηγηθοῦμε σὲ
ἐπιστήμη ἐλευθερωμένη ἀπὸ τὴν ἀντικειμενοποιὸ Ελληνικές λέξεις στην αγγλικη γλώσσα:
λατρεία τοῦ ἀποτελέσματος, μιὰ ἐπιστήμη ζητητικὴ amethyst, amnesia, amphibian, amphitheatre,
τοῦ ἑαυτοῦ σὲ ὅ,τι πράττομε, τείνουσα στὴν ψυχικὴ amphora=αμφορεύς, bathos, basis, Bible,
ἄνοιξη καὶ ὄχι στὴν ἀπόλυτη ἐξουσία. bibliography, bigamy, biochemistry, cathedral,
Αὐτὸ σημαίνει ὅτι στοὺς ἀρχαίους ἐρευνοῦμε ἐκεῖνο cathode, catholic, caustic, cell, cemetery,
ποὺ διαρκῶς μᾶς ξεπερνᾶ καὶ ὄχι ἐκεῖνο τὸ ὁποῖο cenotaph, centre, ceramic, chameleon,
μᾶς ἐξισώνει. Τὸ γεγονὸς πὼς ἄνευ εἰδικῆς διδα- diagram, dialect, dialogue, diameter, diamont,
σκαλίας τὰ κλασικά μας κείμενα μένουν ἀπρόσιτα, diaphanous, diaphragm, diatribe, dichotomy,
δὲν ἀναιρεῖ τὰ περὶ γλωσσικῆς συνέχειας καὶ ζώσης eczema, egoism, elastic, electric, elegiac,
παραδόσεως. elephant, eliptic, emblem, embryo, emetic,
Ἡ δυσκολία τοῦ Νεοέλληνα μὲ τὰ ἀρχαῖα δὲν grammatical, gramophone, graphic, gymnasium,
ὀφείλεται σὲ διαφορὰ γλωσσῶν, ὅπως συνέβη μὲ gregorian, gynecaology, hepatitis, heretic,
τὴν λατινικὴ καὶ τὶς ρωμανικὲς γλώσσες, ποὺ διε- hermaphrodite, hermetic, hermit=ερημίτης,
πλάσθησαν ὑπὸ τὴν ἐπίδρασή της, ὑπήρξαν ὅμως hero, heroin, hesperus, Ireland=xώρα της
ξένες γλῶσσες οἱ ὁποῖες ἐπεβίωσαν εἰς βάρος Ίριδος, ironic, isobar, isosceles, isotope,
της, ἀλλὰ σὲ ἀνώμαλη καὶ ἀνισόρροπη ἐξέλιξη isthmus, melancholia, melodic, melodrama,
μίας καὶ τῆς αὐτῆς γλώσσας, ποὺ ἀτρόφησε ὡς meningitis, menopause, metabolism, metallic,
σύνολο στὶς δοκιμασίες τῶν τελευταίων πέντε metallurgy, metamorphosis, orchestra, orchid,
αἰώνων τῆς ἱστορίας μας, καθὼς ὑποχρεώθηκε νὰ organ, organic, organism, organize, orgasm,
προσαρμοσθῆ στὶς στοιχειώδεις ἀπαιτήσεις τῆς orphan, orthodox, orthographic, orthopaedic,
ἄμεσης ἀλλὰ ὑποτυπώδους καθημερινῆς τριβῆς osteopath, ouzo, oxide, oxygen. ε

29