Page 22 - index

(έρευνα)

δράσης τους και τις αλλαγές στην καθημερινή τους ρουτίνα.
Όσο οι άνθρωποι συμπεριφέρονται και σκεπτονται διαφορετικά ουσιαστικά συμβάλλουν σε κοινωνικές μεταβολές.
Το πώς δηλ αλλάζει η Ελληνική κοινωνία σχετίζεται με το πώς αλλάζει ο τρόπος σκέψης των Ελλήνων.
Ο λόγος που η Ελληνική κοινωνία επιρέαστηκε πολύ εντονότερα απο την παγκόσμια οικονομική κρίση, είναι ότι οι
κοινωνικές δομές της συγκεκριμένης κοινωνίας ήταν και παραμένουν προχειρες κατασκευές που δεν βασίζονται σε
μελετημένα σταθερά ‘κοινωνικά θεμέλια’. Η κυρίως όμως αλλαγή που παρατηθήκε σχετίζεται με εγκατεστημένες και
παγιωμένες βλαβερές νοοτροπίες (Βόλεμα, Μέσο, Ρουσφέτι, Ωχαδελφισμός, Κομπίνα, Διαφθορά, Προτεραιότητα
προσωπικου και όχι συλλογικού συμφέροντος) για τις οποίες οι συμμετέχοντες φαίνεται ότι σταδιακά γίνονται όλο
και πιο κριτικοί. Επίσης είναι πολύ σημαντικό ότι αναγνωρίζουν και το δικό τους μερίδιο ευθύνης:
‘Είμαι υπέυθυνος αν δέχομαι αυτούς που με κυβερνούν και τους ψηφίζω ξανά και ξανά ώστε να ζητήσω ρουσφέτια’,
(Άμυ, 42),
‘Η σιωπή εστί συναινείν’ (Θοδωρής, 44),
Έχω ευθύνη με το να μην κάνω τίποτε, με το να ειμαι βολεμένος’ (Πέτρος, 30)
Όλοι παίξαμε κάποιο ρόλο αλλά δεν έχουμε όλοι τις ίδιες ευθύνες’ (Μάκης, 35),

Ως πρός τους τρόπους που οι συμμετέχοντες επιλέγουν να αντιδράσουν, οι απαντήσεις εστιάζουν στο προσωπικό
και όχι στο συλλογικό επίπεδο:
‘Προσπαθώ να αλλάξω τις συνήθειες μου, τον τρόπο που ζώ’ (Καίτη, 26),
‘Να αλλάξω νοοτροπία, μέσα από την οικογένεια’ (Γιάννα, 38)
‘Να δίνω ένα καθημερινό παράδειγμα διαφορετικού τρόπου σκέψης στα παιδιά μου’ (Θοδωρής, 44)
‘Να αντιλαμβάνομαι τι συμβαίνει γύρω μου και να αναλογίζομαι την δική μου ευθύνη’ (Χριστίνα, 36)
‘Αλλάζω το πώς και ποιον ψηφίζω’ (Αντώνης, 29)

Συμπεράσματα
Οι συμμετέχοντες δεν αντιλαμβάνονται τους εαυτούς τους ως θύματα της κατάστασης, ή ως άμοιρους ευθυνών.
Σαφώς και υπήρχαν εκτενείς αναφορές στην δυσλειτουργία του κράτους, στην έλλειψη δικαιοσύνης και ουσιαστι-
κής παιδείας, στο ελλειπές σύστημα υγείας και το κράτος πρόνοιας.
Ταυτόχρονα όμως οι ερωτηθέντες έδειξαν μια κριτική ματιά τόσο απέναντι στην κοινωνική κατάσταση όσο και απέ-
ναντι στο εαυτό τους και το δικό τους κομμάτι ευθύνης.
Οι παλιότερες παραδοσιακές νοοτροπίες του ‘ωχαδελφισμού’, του ‘βολέματος’ και του ‘ρουσφετιού’ δεν καταγρά-
φηκαν. Προτεραιότητα δίνεται στην προσωπική καθημερινή ζωή και ακολουθεί η συλλογικότητα.
Όμως τα γεγονότα τρέχουν και αυτή τη στιγμή η Ελληνική κοινωνία χαρακτηρίζεται απο τρομακτική αύξηση: ανερ-
γίας και μετανάστευσης (ιδίως στους νέους), αυτοκτονιών, μείωση εισοδήματος, αύξηση ρατσισμού και εθνικισμού.
Κυρίως παγιώνεται η έλλειψη εμπειστοσύνης, το αίσθημα αδικίας, αγανάκτισης, ανασφάλειας για το μέλλον, αβεβαι-
ώτητας, και μια μόνιμη αίσθηση απογοήτευσης και αποδοκιμασίας ιδιαίτερα απέναντι στο πολιτικό σύστημα και τους
πολιτικούς γεγονός που επιβεβαιώνεται με τα χαμηλότατα ποσοστά συμμετοχής στις εκλογές και κάποιας ουσιαστι-
κής προσπάθειας συλλογικής αντίδρασης. ε

22