Page 50 - index

(διατροφή)

[ Της Αθηνάς Ν. Μαλαπάνη ]

Είναι ευρέως γνωστό ότι τα αποδεκτά πρότυπα της πράξης του γεύματος κάθε ώρας της ημέρας αντανα-
κλούν και υποστηρίζουν μία ποικιλία κοινωνικών και πολιτισμικών παραγόντων. Αυτά τα πρότυπα, τα οποία καταλήγουν με την
πάροδο του χρόνου σε στερεότυπα καθώς εδραιώνονται και συνηθίζονται από την κάθε κοινωνία, αντιστέκονται σε μεγάλο
βαθμό στις αλλαγές και μπορεί να μεταφέρουν ένα ιδιαίτερα ισχυρό συναισθηματικό νόημα. Γι’ αυτό εξάλλου, είναι δύσκολο να
μεταβληθεί η νοοτροπία ενός λαού και να εντάξει στη διατροφή του κάποια τρόφιμα ή ποτά που δεν υπήρχαν πρωτύτερα. Χα-
ρακτηριστικό παράδειγμα, η υιοθέτηση της πατάτας στη διατροφή των Νεοελλήνων, που επιτεύχθηκε χάρη στο τέχνασμα του
Καποδίστρια. Ωστόσο, εξαρτάται πάντοτε από την ελαστικότητα της συνείδησης και της νοοτροπίας κάθε λαού. Σήμερα, πα-
ρατηρείται μια μεγαλύτερη ευκολία στην αλλαγή των διατροφικών συνηθειών ενός λαού, καθότι η πολιτισμική επικοινωνία εί-
ναι στενότερη και οι άνθρωποι ενδιαφέρονται και αρέσκονται στη δοκιμή νέων γεύσεων. Πολλές φορές άλλωστε, οι καινούργι-
ες διατροφικές συνήθειες προωθούνται μέσα από εύστοχες διαφημίσεις και διεισδύουν ασυνείδητα ή υποσυνείδητα στη ζωή
μας και τη διατροφική μας συνείδηση. Σε κάθε περίπτωση, κάθε λαός έχει τις παγιωμένες και απαραβίαστες διατροφικές του
συνήθειες για το τι πρέπει και δεν πρέπει να καταναλώνει. Αυτή η νοοτροπία ξεκινά ήδη από την Αρχαία Ελλάδα και γενικότε-
ρα, τους αρχαίους πολιτισμούς και λαούς, όπως θα παρουσιαστεί σε αυτό το άρθρο. Επίσης, στόχος μας είναι ακόμη να δεί-
ξουμε ότι το φαγητού αποτελούσε ανέκαθεν όχι μόνο ικανοποίηση βιολογικής ανάγκης, αλλά και κοινωνική πράξη.
Το φαγητό ως βιολογική ανάγκη μόνο, απαντά στις απλούστατα οργανωμένες κοινωνίες. Και πάλι όμως, το φα-
γητό, είτε ως η πράξη του γεύματος είτε ως διαδικασία παραγωγής, πάντοτε συνδέεται με κοινωνικά ή πολιτισμικά φαινόμε-
να. Ένα σημαντικό παράδειγμα αποτελεί η φυλή των Κίμαμ στη Νέα Γουινέα που μελετήθηκε από τον L.M. Serpenti. Η φυλή

50