Page 34 - index

(αφιέρωμα)

Η Λατρεία της

Όμως τόσο αυτά τα πανελλήνια προσκυνήματα, όσο και τα μικρά τοπικά πανηγύρια έχουν την ίδια
θρησκευτική και επικοινωνιακή σημασία και βαρύτητα. Ανάμεσα σ’ αυτά τα πανηγύρια ξεχωρίζουν εκεί-
να της Παναγίας, αφού στην ...αυλή της συγκεντρώνονται τα διασκορπισμένα στα πέρατα της γης αδέρ-
φια για να προσκυνήσουν στη χάρη της, αλλά και να συναντηθούν με αγαπημένα πρόσωπα, που λείπουν
καμμιά φορά πολλά χρόνια στην ξενιτειά, να (επι-)δείξουν την επιτυχία τους στον κοινωνικό και οικονο-
μικό τομέα με την προσφορά ταμάτων στην Παναγία, το ξόδεμα χρημάτων στα όργανα στο χοροστάσι, το
ντύσιμο και το αυτοκίνητο αλλά ακόμη και την μεγάλη περιουσία του ο καθένας, τη φαμίλια του. Γιατί,
ενώ υπάρχουν σήμερα πολλοί και διάφοροι τρόποι να δείξει ο καθένας το βιός του το πανηγύρι παραμένει
ο χώρος και ο χρόνος που θα βρεθούν όλοι μαζί και θα συνεκτιμήσουν τις προόδους τους και θα σχολιά-
σουν την κατάσταση του καθενός χωριστά και του συνόλου.
Η Παναγία κατέχει, όπως ήδη αναφέρθηκε, ξεχωριστή θέση μεταξύ των μορφών της ελληνικής λαϊκής
λατρείας. Ο λαός εκφράζει αυτή την ιδιαίτερη προτίμηση με τη χαρακτηριστική παροιμιακή φράση: «Ας
μ’ αγαπάει η Παναγιά , κι ας με μισούν οι άγιοι», με την πεποίθηση ότι έχει μεγαλύτερη δύναμη αλλά και
κατανόηση από όλα τα άλλα πρόσωπα της χριστιανικής λατρείας.
Τη θέση της στη συνείδηση και την ψυχή του ελληνικού λαού αντανακλά μια σειρά από επώνυμα της
Παναγίας (θεοτοκωνύμια) που εκφράζουν βαθειά και ταυτόχρονα τρυφερή ευλάβεια και πίστη (Γαλήνη,
Υπακουή, Σκέπη, Βαγγελίστρα), οικειότητα, (Κιουρά, Γριά Κερά, Μεγαλομάτα, Γοργόνα), αλλά και φόβο,
σιγουριά για την προσδοκώμενη προστασία (Θαλασσίτρα, Θαλασσομάχισσα, Πολεμίστρια, Του Χάρου). Συ-
χνά, βεβαίως η Παναγία παίρνει το όνομά της από τον τόπο ή τον κτήτορα-ιδιοκτήτη της εκκλησίας: Κατα-
πολιανή, Βρυσανή, Αμπελακιώτισσα, Βλαχερωνίτισσα, Καταπολιανή, Προυσσιώτισσα, Σουμελά κ.ά.

Ο E π ι τ ά φ ι ο ς τ η ς Π α ν α γ ί α ς
Στα νησιά επικράτησε το έθιμο της κατασκευής επιταφίου της Παναγίας. Πρό-
κειται για κατ’ αναλογίαν προς τον Επιτάφιο του Χριστού συνήθεια, η οποία ωστό-
σο δίνει την ευκαιρία εκφράσεως και με αυτόν τον τρόπο της τρυφερότητας και της

34